Aanpak van discriminatie op de woningmarkt

Verhuurders of verhuurbedrijven moeten zich bewust zijn van de verschillende manieren waarop woningdiscriminatie voorkomt, zodat ze zich er niet aan schuldig maken.

Patricia

Leestijd: 5 minuten

·

21 mrt 2024

·

Wetten

Discriminatie op het gebied van huisvesting is op veel plekken een hardnekkig probleem. Ook in Nederland. Volgens de Nederlandse wet is het een fundamenteel recht dat iedereen gelijke kansen krijgt op de woningmarkt, ongeacht achtergrond.

Lees dit artikel voordat je je huis verhuurt of een huurovereenkomst verlengt. Hierin gaan we dieper in op wat discriminatie op de woningmarkt is, welke wet- en regelgeving er is, welke initiatieven er zijn om discriminatie tegen te gaan en tot slot geven we tips hoe verhuurders discriminatie op de woningmarkt aan kunnen pakken.

Woondiscriminatie gaat over het kiezen van een huurder of koper op basis van irrelevante, persoonlijke kenmerken, waardoor het voor bepaalde personen moeilijk wordt om toegang te krijgen tot de woningmarkt of geen aanspraak kunnen maken op het recht op kwalitatieve, betaalbare woningen. Discriminatie is in dergelijke gevallen vaak gebaseerd op leeftijd, geloofs- of politieke overtuiging, ras, geslacht, nationaliteit, handicap, geaardheid en burgerlijke staat.

Verhuurders of verhuurbedrijven moeten zich bewust zijn van de verschillende manieren waarop woningdiscriminatie voorkomt, zodat ze zich er niet aan schuldig maken.

Discriminatie kan direct of indirect plaatsvinden.

1. Directe discriminatie vindt plaats wanneer iemand alleen vanwege een persoonlijk kenmerk benadeeld wordt ten opzichte van een ander persoon die zich in een vergelijkbare situatie bevindt.
2. Indirecte discriminatie is subtieler. Dit gaat om wet- en regelgeving en praktijken die op het eerste gezicht misschien onpartijdig lijken, maar die de mogelijkheden voor sommige groepen om hun grondrechten uit te oefenen onevenredig aantasten.

Met name in de context van huisvesting kan huurdiscriminatie zich in verschillende stadia voordoen, van het adverteren van woningen tot het selecteren van huurders en bij het aangaan van contracten.

Dit zijn een aantal voorbeelden van discriminatie op de woningmarkt:

Tijdens de advertentiefase

Taalvereisten. Van huurders eisen dat ze een bepaalde taal spreken, terwijl dat niet essentieel is, kan discriminerend zijn en heeft onevenredige gevolgen voor wie het niet de moedertaal is. Deze vereiste moet een geldige reden hebben en mag niet verder gaan dan waarvoor het in essentie nodig is. Bepaalde taalkennis kan bijvoorbeeld geëist worden om tijdens noodsituaties een effectieve communicatie tussen verhuurders en huurders te kunnen garanderen. Het is echter cruciaal om te beoordelen of er alternatieve maatregelen mogelijk zijn, voordat er te beperkende eisen worden opgelegd.

Ongelijke behandeling. Het gebruik van taal waarmee groepen indirect worden gediscrimineerd, kan leiden tot indirecte discriminatie. Je moet transparante procedures en objectieve criteria hebben voor het selecteren van huurders, zodat je kunt verantwoorden waarom je wel de ene huurder, maar niet de andere huurder kiest.

Te strikte criteria voor huuradvertenties. Potentiële huurders vragen om te voldoen aan willekeurige en onnodige criteria, kan leiden tot indirecte discriminatie. Dit betekent echter niet dat je geen regels meer mag hebben. Je kunt bijvoorbeeld nog steeds regels hebben dat huisdieren of roken niet zijn toegestaan, of bij studentenwoningen vragen om een bewijs van inschrijving bij een onderwijsinstelling.

Tijdens de selectiefase van huurders

Huurders afwijzen op basis van afkomst, inclusief nationaliteit, etniciteit of achtergrond.

Tijdens de contractduur

Ongerechtvaardigde en persoonsgebonden kosten of borgverplichtingen. Het kan discriminerend zijn om vooraf hogere kosten, borgsommen of huur voor huurders te vragen op basis van persoonlijke eigenschappen.

Nederland heeft een robuust juridisch kader ontwikkeld om ervoor te zorgen dat er geen woondiscriminatie op grond van religieuze, persoonlijke of politieke overtuiging, ras, geslacht, nationaliteit, seksuele oriëntatie en burgerlijke staat plaatsvindt. Dit zijn een aantal belangrijke bepalingen:

Algemene wet gelijke behandeling (AwGB)

De Algemene wet gelijke behandeling (AwGB) garandeert bescherming tegen discriminatie op nationaal niveau. De wet is in 2011 bijgewerkt en aangescherpt wat betreft discriminatie op de woningmarkt.

Huisvestingswet

De Huisvestingswet 2014 moet zorgen voor een evenwichtige en rechtvaardige verdeling van de woonruimte. De wet beschrijft de instrumenten die de overheid kan gebruiken om ervoor te zorgen dat iedereen een eerlijkere kans heeft op een betaalbare woning.

Gemeentelijke regelgeving

Gemeenten kunnen specifieke regelgeving hebben om discriminatie bij de woningtoewijzing binnen hun grenzen te voorkomen, waarbij ze kwetsbare groepen vaak voorrang geven om op een gelijke wijze woonruimte te kunnen vinden.

Zo is in 2023 in Carnisse een verhuurreglement ingevoerd om discriminatie aan te pakken en kwalitatief hoogwaardige en betaalbare woningen te bieden.

Wet goed verhuurderschap (Wgv)

De Wet goed verhuurderschap (Wgv) is er om een eerlijke en transparante verhuurmarkt in Nederland te creëren en om ongewenste verhuurpraktijken tegen te gaan. Er staat bijvoorbeeld in dat verhuurders de plicht hebben om ongerechtvaardigde discriminatie te voorkomen door transparante procedures en objectieve criteria voor de woningtoewijzing te gebruiken. Verhuurders, makelaars en managers moeten er ook voor zorgen dat hun werknemers zich aan deze criteria houden. In simpele woorden, verhuurders of makelaars moeten uit kunnen leggen waarom ze een huurder hebben gekozen en de andere kandidaten hebben afgewezen.

Uitzondering op het verbod op woondiscriminatie

Hoewel de Nederlandse antidiscriminatiewetgeving woondiscriminatie verbiedt, bestaat er een unieke uitzondering voor de particuliere verhuur waarbij verhuurders een kamer in hun eigen huis verhuren. Hoewel deze uitzondering verhuurders meer vrijheid geeft bij het kiezen van huurders, is het nog steeds ten strengste verboden om te discrimineren op basis van ras en nationaliteit.

Verhuurders die zelf niet in de woning wonen die ze verhuren, kunnen geen gebruik maken van deze uitzondering. Voor instanties die actief zijn in sociale huisvesting, zoals de SSH, of woningcorporaties, geldt ook dat ze niet in aanmerking komen voor de uitzondering voor particuliere verhuur.

Naast de wet- en regelgeving zijn er in Nederland noemenswaardige initiatieven om woondiscriminatie actief aan te pakken, zoals:

1. Het Nationaal Actieplan Mensenrechten: dit plan is in 2020 geïntroduceerd en heeft als doel manieren te ontwikkelen om discriminatie bij het kiezen van huurders te voorkomen. Ook wordt er onderzoek gedaan met "mystery guests" om woondiscriminatie te identificeren en aan te pakken, wordt er gestreefd naar publieke bewustwording en wordt het melden van dergelijke incidenten aangemoedigd.
2. Het Rotterdamse platform Fair to Rent: In Rotterdam is er een proef gestart om het verhuurproces van particuliere woningen eerlijk te laten verlopen via het platform van Fair to Rent, waarbij woningzoekers anoniem op advertenties kunnen reageren. Dit initiatief is ontwikkeld als een experiment om de Wet goed verhuurderschap effectief in praktijk te brengen.

Als verhuurder speel je een cruciale rol bij het creëren van een inclusieve woningmarkt. Er zijn een paar dingen die je kunt doen om eerlijkheid te bevorderen:

1. Onderwijs jezelf. Maak jezelf vertrouwd met de antidiscriminatiewetgeving en pak mogelijke discriminerende praktijken aan.
2. Adverteer inclusief. Gebruik taal die voor alle soorten huurders inclusief aanvoelt. Een tip: belicht de eigenschappen van je woning in verhuuradvertenties en ga niet in op persoonlijke kenmerken van huurders, zoals ras of leeftijd.
3. Transparante communicatie. Geef je selectiecriteria voor huurders helder door en beantwoord vragen op een professionele en respectvolle manier.
4. Eerlijke screening. Ontwikkel en werk met objectieve selectiecriteria voor huurders. Dit helpt je om keuzes op basis van persoonlijke voorkeuren te voorkomen.
5. Stimuleer gelijke behandeling. Zorg voor een eerlijke evaluatie van alle kandidaten, ongeacht hun nationaliteit, etnische achtergrond, enz.
6. Taalvereisten. Vereis alleen bepaalde taalkennis als dit gerechtvaardigd is (zoals hierboven uitgelegd).
7. Registratie: Officiële registratie is cruciaal voor zowel huurders als verhuurders. Het helpt om eerlijke en gelijke woonkansen voor iedereen te garanderen.

Door te begrijpen wat discriminatie is en het actief aan te pakken, verklein je het risico op juridische problemen. Het belangrijkste is dat je bijdraagt aan een inclusieve woningmarkt waarin diversiteit en eerlijkheid wordt gewaardeerd.

Dit artikel is alleen voor informatieve doeleinden. Raadpleeg de bevoegde autoriteiten of een advocaat voor juridisch advies.

Voor feedback over dit artikel of andere suggesties, kun je een e-mail sturen naar: content@housingwhere.com.